پارک های چند عملکردی

پارک‌های چند عملکردی پارک‌هایی‌اند که برخلاف پارک‌های رایج در شهر که صرفا فضایی برای کسب آرامش، استراحت و ورزش محسوب می‌شوند، چند عملکرد را گرد هم می‌آورند. این پارک‌ها فضایی سرزنده برای حضور گروه‌های مختلف اجتماعی گرد هم می‌آورند. برخی از این نمونه پارک‌ها در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.

Framing Terrain and Water

این مجموعه که توسط Turenscape طراحی شده با مساحت 32 هکتار در کشور چین، در کنار رودخانه Shiliang و در شهر Quzhou که قدمتی معادل 1800 سال دارد، واقع شده است. سایت پروژه از سمت غرب توسط رودخانه و از شرق با معابر شهری احاطه شده است. زمین این مجموعه متشکل از فضاهایی با سنگفرشی از جنس ماسه سنگ به رنگ قرمز، پوشش گیاهی شامل بوته‌ها و چمن‌ها و ردیف‌های باریکی از مزارع متروکه بوده است.

طراحان این پارک به دنبال کشف ایده‌ای خلاقانه با هدف ایجاد یک فضای سبز تفریحی و چند منظوره اند که در عین حال دارای زیر ساخت‌های اکولوژیکی نیز باشد، لذا کشاورزی شهری به عنوان  رویکرد اصلی توسعه‌ی این پارک در نظر گرفته شد. از دیگر دغدغه‌های طراحی این پروژه می توان به مسائلی مانند توجه به تغییرات آب و هوایی کره زمین، توجه به انرژی‌ها و منابع آبی و غذایی اشاره کرد.

در این راستا از ایده‌ها و راهکارهایی مانند: تاب آوری در مقابل سیل، کشاورزی شهری، چشم انداز تولیدی، حداقل مداخله و چشم انداز عملکردی استفاده شده است.

کاربری‌ها و فعالیت‌ها

کاربری‌های اصلی مجموعه به شش دسته فضای سبز، فرهنگی، ورزشی، تفریحی، تجاری، و خدماتی تقسیم می‌شوند. این کاربری‌ها در طیف متنوعی از فضاها شامل باغ گیاه شناسی، چمنزار، مرکز رویداد و فعالیت، زمین‌های ورزشی و پیست دوچرخه، چای‌خانه، استراحتگاه‌ها(پاویلیون‌ها) اتفاق می‌افتند. تصویر زیر دسته‌بندی کاربری‌ها و فعالیت‌های پارک را نشان می‌دهد.

دسترسی به پاویلیون‌ها از طریق مسیرهای پیاده‌ی هوایی و مسیرهای دوچرخه میسر شده است. در بخش‌هایی عرض مسیر بیشتر شده و امکان انجام فعالیت‌های جمعی از قبیل یوگا فراهم شده است. در کنار مسیرهای هوایی، برج دیده‌بانی به افراد دید گسترده‌ای از فضا ارائه می‌دهد و زمینه‌ای برای عکاسی فراهم می‌کند. فضاهای خدماتی از قبیل پارکینگ‌ها، دسترسی آسان افراد به این پارک را فراهم کرده اند.

مهمترین استراتژی‌های طراحی این پارک عبارتند از:

– حفاظت از امکانات سایت در طراحی

– کاشت گونه‌های گیاهی با قابلیت برداشت محصول

– به‌روز‌رسانی معابر و کانال‌های آبی موجود

– قاب گرفتن کریدورهای دید به سمت سایت و رودخانه با ایجاد سکوها و پاویلیون‌ها

David Crombie Park

پارک David Crombie در شهر تورنتو کانادا واقع شده است. طرح باززنده سازی این پارک با هدف توسعه جامع و کاربردی برای برطرف کردن نیازهای حال حاضر و آینده جامعه تهیه شده است. این پارک از 7 بخش اصلی تشکیل شده که در هر بخش از استراتژی‌های متناسب با خصوصیات آن بخش برای توسعه استفاده شده است.

از اهداف طراحی پارک David Crombie می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– همه‌شمولی؛  به گونه‌ای که پارک پذیرای همه‌ی اقشار جامعه بوده و فضای پارک و طرح پیشنهادی آن نیازهای گروه‌های مختلف سنی، از کودکان تا افراد مسن را پوشش دهد.

– توجه به آیتم‌های فرهنگی و تاریخی که انعکاسی از تنوع افراد جامعه هستند.

– ایجاد فضایی برای بازی، تجمع افراد و برقراری تعاملات اجتماعی و محلی برای استراحت و تفریح.

– به‌کار‌گیری تمام ابعاد رویکرد پایداری

– ایجاد مسیرهای دوچرخه به منظور دسترسی آسان به پارک

– غلبه‌ی فضاهای سبز به سایر فضاها با ایجاد سبزینگی بیشتر در طراحی. به‌کار‌گیری گونه‌های متنوع پوشش گیاهی شامل چمن‌ها، درختان و گل‌ها.

– طراحی در جهت کم کردن ترافیک و ایجاد آرامش در حاشیه خیابان‌ها و فضاهای تفریحی.

– ایجاد روشنایی مناسب در هر بخش، به ویژه در بخش‌هایی که دارای پوشش گیاهی انبوه هستند، به منظور افزایش ایمنی و امنیت افراد.

– ایجاد فضاهایی برای برگزاری PopUp ها و رویدادهای جمعی

– استفاده از متریال‌های طبیعی نظیر چوب، سنگ و آب در طراحی فضاها.

تصویرزیر برخی از استراتژی‌های باززنده‌سازی این پارک را به تفکیک هر بخش نشان می‌دهد.

کاربری‌ها و فعالیت‌ها

در این مجموعه فضاهایی نظیر مرکز فعالیت‌های اجتماعی، محل رویداد و برگزاری مراسم، محل‌های نمایش آثار هنری، زمین‌های بازی، فضاهای نشستن و پیک‌نیک، فضاهای سبز، زمین‌های ورزشی، پیست دوچرخه سواری و مسیرهای مخصوص پیاده‌روی در نظر گرفته شده است. تصویر زیر دسته‌بندی این فضاها را به تفکیک هر کاربری نشان می‌دهد.

بخش‌های مختلف پارک David Corombie به شرح زیر است:

بخش اول 

این بخش با هدف ایجاد یک پلازای شهری باز طراحی شده است. این فضا که به شکل متمرکز طراحی شده، با فضای سبز احاطه شده و در اطراف آن از نیمکت‌های مدور و میزهای قابل حمل استفاده شده است. از ویژگی‌های شاخص این بخش می‌توان به انعطاف‌پذیری آن برای برگزاری مراسم مختلف اشاره کرد. تصویر زیر موقعیت این بخش را در پلان کلی پارک، و تصاویر بعدی پلان و پرسپکتیوهای پیشنهادی برای این بخش را نشان می‌دهند.

بخش دوم

این بخش عمدتا به فضاهای بازی اختصاص دارد که با الهام از بازی‌های آبی برای گروه‌های مختلف سنی طراحی شده‌اند. در تعریف فضاها به تنوع فعالیت‌ها و خلق پویایی توجه شده است و در قسمت‌های مختلف با استفاده از انواع درختان سایه‌اندازهایی در نظر گرفته شده است.

به منظور افزایش پویایی نیز از وسایل بازی انعطاف‌پذیر و تقویت‌کننده خلاقیت استفاده شده است. یک زمین بازی چندمنظوره جزو اصلی‌ترین فضاهای این بخش محسوب می‌شود.

تصویر 1-۱۵۱ موقعیت بخش دوم پارک در پلان باززنده‌سازی، تصویر 1-۱۵۲ سایت پلان پارک و تصاویر 1-۱۵۳ و 1-۱۵۴ چشم‌اندازهایی از فضا را نشان می‌دهند.

بخش سوم

در این قسمت از یک طرح ارگانیک با پوشش گیاهی در فرم فضاهای چمنکاری شده و درختان استفاده شده است. در زیر سایه‌ی درختان قرارگیری مبلمان شهری فرصت‌هایی برای گردهمایی و تعامل فراهم آورده است. ، در کنار این فضاها، ایستگاه‌های ورزشی و فضاهایی مخصوص پیاده‌روی نیز تعریف شده است. تصاویر زیر پلان و چشم‌اندازی از فضا را نشان می‌دهند.

بخش چهارم

این بخش با محوریت یک فضای بازی طراحی شده است. محل‌هایی برای نشستن افراد در سراسر محوطه در نظر گرفته شده است و همچنین محل‌هایی برای برگزاری رویدادهای مختلف در محوطه خارج پارک وجود دارد. در بخش چهارم فضاهای بازی از جمله بازی‌های آبی تعبیه شده است.

بخش پنجم

مشخصه‌ی اصلی این بخش غلبه‌ی پوشش گیاهی در پلان است. در این فضا محل‌هایی برای نشستن در سراسر محوطه در نظر گرفته شده است.

از دیگر امکانات آن می‌توان به محل‌هایی برای برگزاری هنرهای نمایشی و ایستگاه‌های ورزشی اشاره کرد. تصاویر زیر موقعیت سایت در پلان کلی و چشم‌اندازهایی از فضا را ارائه می‌دهند.

بخش ششم

در این بخش فضاهایی چند منظوره برای فعالیت‌های ورزشی و فضاهای بازی در نظر گرفته شده است. تجهیز فضاها به مبلمان شهری مناسب، فرصت مناسبی را جهت برقراری تعاملات اجتماعی فراهم نموده است. تصاویر به ترتیب موقعیت این بخش در پلان کلی سایت، سایت پلان و پرسپکتیوهایی از فضا را نشان می‌دهند.

بخش هفتم

در این قسمت امکانات متعددی برای فعالیت‌های ورزشی و بدن‌سازی نظیر زمین فوتبال و مسیرهایی مخصوص پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در نظر گرفته شده است.

Saughton Park & Gardens

باغ -پارک Saughton با مساحتی بالغ بر 14.23 هکتار در جنوب غرب شهر Edinburgh واقع شده است. گروه معماری  Ironside FarrarLtd به عنوان معمار منظر، Sutherland Husseyبه عنوان معمار و Richard Shorter به عنوان معمار مرمت و حفاظت مسئولیت طراحی این فضا را بر عهده داشتند.

تصویر زیر پلان پارک را در وضعیت فعلی نشان می‌دهد.

پارک Saughton  یکی از مهمترین میراث فرهنگی شهر ادینبورگ محسوب می‌شود. این پارک در سال 1908 محلی برای جشنواره ملی اسکاتلند بود که در طول 6 ماه بیش از 3.5 میلیون نفر در آن شرکت کردند.

از سال 1908 به بعد پارک با باغ‌های شگفت‌انگیز و تسهیلات ورزش و بازی فرصتی را برای همه‌ی افراد فراهم می‌کند تا در فضا حضور پیدا کرده و از امکانات آن لذت ببرند. سرمایه‌گذاری نامؤثر و خرابکاری دو عامل اصلی تنزل کیفیت‌های فضایی این پارک محسوب می‌شوند.

طراحی این پارک که در دسته طراحی بازسازی قرار می‌گیرد، در راستای حفظ و مدیریت پلان موجود و فعالیت‌های آن بوده است.

از اهداف مهم بازطراحی و توسعه این مجموعه برطرف کردن نیازهای محلی و تمرکز بر موارد زیر است:

– حفظ و نگهداری میراث باقی مانده از پارک برای آیندگان

– ترویج باغبانی در پارک

– همه‌شمولی پارک، به گونه‌ای که پذیرای اقشار مختلف جامعه باشد.

– طراحی فضاهای جمعی در قسمت مرکزی پارک

– طراحی فضایی برای توسعه برنامه‌های فرهنگی پویا

– طراحی فضاهای ورزشی در سراسر پارک

سایت پلان مجموعه و تقسیم بندی فضاها به صورت زیر است.

درطراحی این مجموعه یک هسته‌ی مرکزی در نظر گرفته شده که بقیه‌ی فضاها حول آن شکل گرفته‌اند. تمرکز این فضا روی برگزاری رویدادها، فروش گیاهان و استقرار فضاهای فروش و دیگر فضاهای تعاملی است. ساختمان‌های طراحی شده کاملا هماهنگ با زمینه تاریخی پارک Saughton هستند.

بقایای خانه‌های قدیمی موجود در سایت و دیوارهای سنگی باقی مانده از باغ محصور، ساختار ساختمان‌های جدید را ‌تشکیل داده‌اند. از دیگر فعالیت‌های انجام شده مقاوم سازی بدنه باغ‌ها و ایجاد باغ‌هایی با ریتم و کاربری متفاوت بوده است. در نهایت خاطره‌ی فضاهای قدیمی حفظ شده و با تمهیدات صورت گرفته به آن‌ها جان دوباره داده شده است.

کاربری‌ها و فعالیت‌ها

این پارک شامل باغ‌هایی نظیر: باغ گل رز، باغ زمستانی، باغ کشاورزی، باغ فیزیک، باغ ایتالیایی، باغ گیاهشناسی و باغ علمی است. از دیگر فضاها می‌توان به مرکز رویداردها، کافه و سرویس‌های بهداشتی اشاره کرد. دسته‌بندی این کاربری‌ها مطابق نمودار زیر است.

جانمایی فضا‌ها در باغ محصور به شکل زیر است.

فضاهای جمعی موجود در باغ محصور پروژه  SaughtonPark&Garden نظیر انواع باغ‌ها، کافه و همچنین فعالیت‌های جمعی مانند کشاورزی و ورزش را در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید.

برگزاری رویدادهای فرهنگی، موسیقی و تئاتر از مهمترین محورهای توسعه‌ی پارک محسوب می‌شود. شواهد حاکی از این است که حضور در باغی که به وسیله‌ی علایم، بوها و صداها احاطه شده است، تأثیر مثبتی روی افراد خواهد گذاشت، در نتیجه این پروژه نه تنها به دنبال ایجاد فضایی آرام است، بلکه می‌خواهد در افراد انگیزه‌ای برای فعالیت ایجاد کند. در این راستا احیای فضای نمایش و برگزاری مراسم در پارک به منظور ایجاد فضایی برای اجرای موسیقی و هنرهای نمایشی یکی از اهداف طرح بازنده‌سازی آن محسوب می شود که تفریح و سرزندگی و زندگی اجتماعی را برای پارک به ارمغان می‌آورد. این پروژه با حمایت جامعه، شهروندان و کسب‌و‌کارهای محلی صورت می‌گیرد.

استراتژی‌های توسعه‌ی فضای نمایش در محوطه باغ‌های محصور عبارتند از :

–     باززنده سازی و برگرداندن شکوه و عظمت پیشین

–     استفاده از المان‌های هنری برای نقل داستان فضا و افرادی که در باززنده‌سازی آن مشارکت داشتند.

–     ایجاد فضایی برای نشستن و تماشا با ظرفیت 150 نفر در کنار فضای نمایش

–     ایجاد تلفیقی از فضای مسطح و شیبدار چمنکاری شده برای استفاده تماشاگران

–     برنامه‌ریزی برای کاشت گونه‌های گیاهی جدید به نحوی که یک پس‌زمینه‌ی جذاب برای فضای نمایش ایجاد کند.

–     تدوین یک برنامه‌ی مهیج، همه‌شمول و متنوع برای استفاده از فضای نمایش، به گونه‌ای که  فرصتی را برای مشارکت افراد در گروه‌های سنی مختلف و در قالب گروه‌های محلی و داوطلبین  فراهم نماید.

استراتژی‌های توسعه‌ی در نظر گرفته شده برای سایر بخش‌های پارک عبارتند از:

–     احیای اسطبل‌ها به عنوان فضاهایی برای اجتماع محلی

–     ایجاد یک کافه و سرویس‌های بهداشتی

–     حفاظت و مدیریت پویای فضاهای سبز و افزایش تنوع زیستی در سایت

–     تعمیر و استقرار تجهیزاتی چون مبلمان، چراغ‌های روشنایی، مسیرها  و علایم راهنما در سایت

–     بهبود وضعیت ورودی‌ها و پارکینگ و اتصال بهتر پارک به فضاهای اطراف به ویژه محلات

–     بهبود وضعیت زمین‌های ورزشی و ایجاد مسیرهایی برای پیاده‌روی، دویدن و فعالیت‌های مرتبط با سلامت

–     استفاده از انرژی‌های پایدار هیدرولیکی و زمین‌گرمایی برای پارک

–     مدیریت و نگهداری کارا به منظور دستیابی به کیفیت‌های پایداری

–     تدوین برنامه‌ای برای برگزاری رویدادها و فعالیت‌ها به گونه‌ای که در راستای نیازها و علایق کاربران پارک بوده  فرصت‌هایی برای یادگیری و کارهای داوطلبانه فراهم نماید.

Jinan CBD Vanke Park

پارک Jinan CBD Vankeکه در شهر Jinanکشور چین واقع شده است، مساحتی برابر 1.07 هکتار دارد. این پارک توسط گروه معماری SASAKIدر سال 2018 طراحی شده است.

شهر جینان که به عنوان شهر چشمه‌ها نیز شناخته شده است، زادگاه بسیاری از شخصیت‌های مهم فرهنگی است به همین دلیل این شهر را به عنوان شهر شاعران نیز معرفی می‌کنند. این پروژه با الهام از زنده نگاه داشتن شعر با ایجاد تجربیاتی طبیعی، حواس پنجگانه بازدیدکنندگان را بیدار می‌کند.

حس‌های بینایی، شنوایی، چشایی، لامسه و بویایی از طریق مجموعه‌ای از پارک‌های پویا که قلب سبز (فضای مرکزی پارک) را احاطه کرده‌اند تحریک می‌شوند.

فضاهای کلی و مسیرهای اصلی موجود در پارک به شرح زیر است:

فضایی با نام «باد خورشید» از ورودی بزرگ حاشیه شمالی پارک پذیرای بازدیدکنندگان است. در پلازای بزرگی که در پارک واقع شده است به صورت فصلی فعالیت‌هایی نظیر: اسکیت، نمایش‌های هنری موقت، نمایشگرهای تعاملی نور، موسیقی و تئاتر در حال برگزاری است.

نمایشگرهای پویای موجود در سایت در فصل بهار ابرهایی به شکل شکوفه‌های گیلاس را به نمایش می‌گذارد.

در جنگل شنوایی، وزش باد در میان بامبوها آوایی ایجاد می‌کند و در آن با الهام از سنگ‌های محلی سایه‌بان‌هایی طراحی شده است. در جنگل لامسه، درختان خاص با بافت‌های ویژه انتخاب شده اند، همچنین در این بخش محلی برای بازی کودکان نیز در نظر گرفته شده است. در جنگل شنوایی، بازدیدکنندگان دعوت می‌شوند تا صدای خود را تولید کنند، این صداها ضبط شده و شب‌ها به همراه چراغ‌های هوشمند که خود را با صداها هماهنگ می‌کنند پخش می‌شوند.

در بخش جنوبی سایت فضای بازی پویایی قرار داده شده که در کنار آن درختان بید بزرگی وجود دارند. این درختان علاوه بر سایه‌اندازی، بافت خاصی را روی زمین ایجاد می‌‌کنند و حس لامسه بازدیدکنندگان را بیدار خواهند کرد. در آخر می‌توان گفت بازدیدکنندگان با حضور در این پارک مجموعه‌ای از حواس شاعرانه را تجربه خواهند کرد.

Farming Kindergarten

مهد کودک Farmingبا مساحت 3800 متر مربع توسط معمار Vo TrongNghia در شهر Dong Nai ویتنام ساخته شده است. کشور ویتنام از نظر تاریخی به گونه‌ای است که کشاورزی در آن از اهمیت بالایی برخوردار بوده است اما رفته رفته با حرکت به سوی اقتصاد مبتنی بر تولید، با تغییرات محیط زیستی مواجه شده است.

حوادث طبیعی نظیر خشکسالی و سیلاب در این کشور تولید مواد غذایی را به خطر می‌اندازد. همچنین افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری، به ویژه موتورسیکلت منجر به بالا رفتن آلودگی هوا در این کشور شده است. شهرنشینی با سرعت بالا، کودکان ویتنامی را از فضاهای سرسبز و زمین‌های بازی محروم کرده‌است و در واقع ارتباط آن‌‌ها با طبیعت را نیز قطع خواهدکرد.

این مهد کودک که در کنار یک کارخانه کفش‌سازی و برای فرزندان کارکنان آن طراحی شده است، دارای سقف و فضاهای سبزی است که کودکان می‌توانند علاوه بر دروس آموزشی فعالیت‌هایی نظیرکشاورزی را نیز در آن تجربه کنند.

در واقع آموزش کشاورزی یکی از ارکان اصلی آموزش کودکان در این مهدکودک محسوب می‌شود. در این پروژه از آیتم‌‌های معماری پایدار نیز استفاده شده است. به طور مثال دورتادور نوارهای سبز بدنه پنجره‌هایی وجود دارد که روشنایی طبیعی را به حداکثر می‌رساند و همچنین لایه‌ی سبز موجود در سقف باعث ذخیره‌ی انرژی می‌شود.

پروژه های گروه معماری کارند

پروژه پارک هفت تیر