مسابقات معماری : فرصت یادگیری یا بهره کشی؟

مسابقات معماری اغلب به شمشیر دولبه تعبیر می شوند. از یک سو, این مسابقات می‌توانند فرصتهای مختلفی را برای معماران به وجود آورند، افکار عمومی را ارتقا بخشند و موجب توسعه گفتگوها در حوزه طراحی معماری شوند. از سوی دیگر, این مسابقات ممکن است زمینه ساز بهره کشی مالی و معنوی از معماران شوند . یک نکته روشن است و آن این است که ریسک این کار معمولا بالا است، از آنجایی که پول و شهرت زیاد، اغلب با ریسک همراه هستند. 

فرصت های یادگیری در مسابقات معماری

دولف اشنبیل، معمار سویسی، به مسابقات معماری به عنوان فرصتی برای آموزش نگاه می کند، چرا که آنها امکان تجربه پروژه های طراحی و تکنولوژیهای جدید را ایجاد می کنند. بروس کاوابارا، مدیر شرکت معماری تورنتویی کاوابارا، پین مک کانا و بلومبرگ مک کنا (KPMB) نیز بر این مساله تاکید زیادی دارد: ” مسابقات، روش ارزشمندی برای گسترش تفکرات ما هستند. ما به آن ها به عنوان بخش جدانشدنی از کار خود نگاه می کنیم “.

در واقع، معماران می‌توانند مرزهای طراحی معماری را در مسابقات جا به جا کنند، زیرا مسابقات معماری رویکردهای مبتکرانه و باز را به پروژه‌های معماری پیشنهاد می‌کنند. حتی با وجود باخت در مسابقه، نفس شرکت در مسابقه می‌تواند موجب بازاریابی شرکت به ویژه در زمان های دشوار اقتصادی شود. علاوه بر این، مسابقات برای شرکت‌های کوچک و در حال رشد، فرصتی را فراهم می آورند تا بتوانند برای گرفتن قراردادهای بزرگ شانس خود را امتحان کنند.

راجر اشلانتز، مشاور حرفه‌ای معروف مسابقات، بر این باور است که یکی از بزرگ‌ترین ذینفعان مسابقات طراحی ، عموم مردم هستند. به این شکل که ارائه‌ آثار، نمایشگاه‌ها و باز تاب آنها در رسانه‌ها، می‌توانند بار آموزشی بالایی را برای همگان فراهم کنند. اشلانتز می گوید: ” با ایجاد آگاهی از ارزش طراحی معماری و بالابردن انتظارات، هم حرفه و هم عموم مردم می‌توانند سود ببرند.”

صرف‌نظر از نتیجه، شرکت در مسابقات می‌تواند به سود یک دفتر معماری باشد. شرکت مستقر در نیویورک، کاهن پدرسون فاکس (KPF) از یک مسابقه معماری بهره برده است تا اولین پروژه خود را در حوزه بهداشت تجربه کند. این شرکت در این مسابقه توانست جایزه سوم را کسب کند. با اینکه KPF برنده نشده بود، شرکا بسیار خوشحال شدند. این تجربه دانش شرکت از این بازار را افزایش داد و آن ها را برای پروژه‌های آتی مشابه آماده نمود.

به لحاظ نظری، مسابقات امکان تضمین قراردادها را بر پایه شایستگی فراهم می‌کنند. دفتر لندن KPF در چهار سال اول کار خود در ۳۰ مسابقه معماری شرکت کرد که برای این شرکت شهرت و کار به همراه داشت. مسابقات در اروپا معمولاً بیشتر، درمدت کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر از آمریکا برگزار می شود، در نتیجه ریسک کمتری دارند و پتانسیل شرکت در آنها برای معماران بیشتر است.

نکات منفی شرکت در مسابقات معماری

با این حال, همه مسابقات ریسکهای مختلفی را برای معماران حرفه‌ای به همراه دارند. بنا به گفته معمار آریزونایی ویل بردر، بزرگ‌ترین مشکل در این زمینه, پارتی بازی است. هیات‌منصفه معمولا هر کدام مسایل شخصی خود را دارند. برودر به مسابقه ای اشاره می کند که تمامی 5 فینالیست شاگردان یا کارکنان سابق هیات منصفه بودند.” چگونه هیات منصفه را تحت این شرایط می توان بی طرف نامید؟ کل پروسه مسخره است”

یکی از بدترین این مثال ها، زمانی است که کارفرما یا هیات‌منصفه پیش از شروع مسابقه یک معمار را انتخاب کرده‌اند. به بقیه معماران نیز گفته می شود که حتی زمانی که برنده نشدند، ایده‌های آن‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال, مجله اینترنتی آرکیتکچرال ریکورد، شکایت‌های متعددی از معماران دریافت کرده‌ است که احساس می‌کنند ایده های فکری آن‌ها بدون ذکر نام و یا پرداخت حق الزحمه مورد استفاده قرار گرفته است.

برای معمارانی که برنده نمی‌شوند, هزینه ها می‌تواند قابل‌توجه باشند. حتی اگر کمک هزینه داده شود، به ندرت تمام هزینه‌های معمار را جبران می کند. مایکل گریوز، FAIA، معتقد است ” این روش بدترین روش برای انتخاب یک معمار ” است. با وجود موفقیت‌های مشخص شرکت KPF، جین کوهن بر این باور است که معماران مشتاق هستند که بدون پرداخت کمک هزینه در مسابقات شرکت کنند. او می‌گوید که این معماران ارزشمندترین دارایی‌های خود را مفت از دست می دهند و آن هم چیزی نیست جز ایده‌های خلاق.

از آنجا که ساختمان‌های خوب نیازمند توافق کاربران و طراحان هستند، مسابقات از این نظر که هیچ گفتگویی میان کارفرما و معمار وجود ندارد، اغلب مورد انتقاد قرار می گیرند. هیو هاردی، FAIA، از شرکت هاردی هلزمن فیفر در نیویورک معتقد است که این فرآیند ذاتاً معیوب است. به علت “عدم دسترسی مناسب به کارفرما” او می‌گوید: ” معمار به تنهایی نمی‌تواند تمام ارزش‌های مورد نیاز برای ساختمان را مد نظر قرار دهد “. راجر اشلانتز معتقد است که این مساله همیشه مطرح نیست: ” توسعه آتی و با جزییات تر کردن طرح پیشنهادی برای مسابقه اغلب این مسایل را حل خواهد نمود. پس از انتخاب معمار، این گفتگو از نو آغاز می‌شود.”

پیشنهادات برای شرکت در مسابقات معماری

ورود به مسابقات نیازمند احتیاط از جانب معمار است. ارزیابی‌های انتقادی معیارهای انتخاب و سابقه هیات‌منصفه برای درک مسایل حاکم بر مسابقات ضروری هستند. اگر یک شرکت هیچ شانسی برای برنده شدن نداشته باشد، ریسک مالی آن برای شرکت در مسابقه بسیار بالا خواهد بود.

معمار همچنین باید قوانین مسابقه در مورد مالکیت معنوی را مطالعه کند. به طور معمول، معمار مالکیت ” خدمات ارایه شده ” را دارد و به اسپانسر مجوز غیرانحصاری انتشار و نمایش طرح‌ها و مدل‌ها را می‌دهد. زمانی که ایده‌ها منتشر و نمایش داده شدند، اثبات سرقت اثر اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار است. به همین دلیل داشتن یک توافقنامه که اسپانسر و تمامی شرکت ها درباره برنامه زمانبندی، ضروریات و جوایز به توافق رسیده اند، قبل از شروع رقابت الزامی است.

بهترین مسابقات به طراحی‌های بهتری منجر می شوند: طرح هایی که نسبت به نیازمندی های اولیه مسابقه بهتر هستند و امکان به ظهور رسیدن استعداد های معماران را فراهم می‌کنند. از سوی دیگر مسابقات بد، معماران را در یک منجلاب روابطی، که می‌تواند پرهزینه و دلسرد کننده باشد، غرق می کنند.

مفهوم مسابقات معماری قابل قیاس با نمایشنامه شکسپیر است. علاوه بر یک لایه نازک برتری طراحی، حواشی فراوانی وجود دارند: مبارزات قدرت، لابی ها و مسائل اقتصادی و مالی. اما در حقیقت, شاعر قصه ما ممکن است اسیر عشق مسابقات معماری شده باشد!

این متن ترجمه ای است از بخش مسابقات معماری از کتاب Architectural Design Portable Handbook

پروژه های گروه معماری کارند

مسجد و آرامگاه شهدای گمنام دانشگاه جیرفت