میدان ولیعصر
نوع پروژه: فضای شهری- میدان؛ طراحی: گروه معماری کارند؛ کارفرما: سازمان زیباسازی شهر تهران
وضع موجود و صورت بندی مسئله (Framing) میدان ولیعصر
شروع طراحی میدان ولیعصر با طرح و تعریف مسئله بر اساس تحلیل وضعیت موجود شکل گرفت. مهمترین مشخصه وضع موجود پروژه را موارد زیر می دانیم:
۱- آشفتگی و عدم انسجام فضایی درون
۲- نبود یک شخصیت فضایی واحد در تراز منفی یک و تراز خیابان
۳- گسستگی فضای داخلی از خیابان
لذا در تعامل با دوگانه “میدان”-“ولیعصر” صورت مسئله را در دوگانه زیر تعریف کردیم:
الف) ساماندهی فضایی و ایجاد پیوستگی فرمی برای میدان در تراز خیابان و تراز منفی یک
ب) پاسخ به سویه یادمانی میدان از طریق فضا و نه صرفا طراحی یک المان
استراتژی طراحی میدان ولیعصر
بر مبنای موارد مطرح شده فوق، راهکار ما، ایجاد پوستهای واحد برای میدان به منظور پیوند فضای درونی، دیوار و سقف با یکدیگر است. این پوسته که به مانند تجربه های معماری تاریخی ایران، دیوارها و سقف ها را یکپارچه می کند، با ایجاد وحدت در هر دو تراز میدان ولیعصر ، به اجزا نظم بخشیده و فضای میدان را منجسم می سازد.
به منظور پاسخ به مسئله دوم که ایجاد بعد نمادین برای میدان است، راهکارهای طراحی بر اساس دو مفهوم آیینگی و زمان و شکل گرفتند.
آیینگی: پوستهی یکپارچه طراحی شده به دلیل جنس استیل براق خصوصیت بازتابندگی داشته و در عین حال که یادآور فضاهای آیینهکاری شده در معماری دورهی قاجار است، به ایدهی بازتاب در مجسمهسازیهای معاصر در فضاهای شهری نیز اشاره میکند. پوسته ای متکثر از قطعات مثلثی شکل که فضاهای مقدس آیینه کاری را به ذهن متبادر می کند. این ایده به واسطه انعکاس به فرد اجازه میدهد تا بخشی از اثر بوده و بدین شکل به فضای میدان ولیعصر معنایی دوسویه می دهد و مخاطب را به عنوان بخشی از معنای اثر مطرح می کند. همچنین امکان ارتباط بصری داخل میدان ولیعصر و بیرون و بالعکس از این طریق فراهم شده است.
زمان: در محل پیش بینی شده برای المان، پیشنهاد ما کاشت درخت سرو است. برخلاف دیگرالمانهای مصنوع در فضای شهری، درخت سرو به عنوان المان اصلی پروژه انتخاب شده است. این درخت که در حافظه جمعی و تاریخی ایرانی عنصری مقدس تلقی می شده است، به دلیل عمر طولانی خود باری از مفهوم زمان را به همراه دارد.
ترکیب آیینگی ناشی از فلز در پوسته داخلی و سرو به عنوان المان طبیعی، ضمن تأکید بر ارزشها و مفاهیم معماری ایرانی-اسلامی، خوانشی جدید از آنها را مطرح میسازد، این عناصر در کنار یکدیگر به فضا معنا میبخشند و بدین شکل کل میدان بعد نمادین پیدا کرده و شخصیت مییابد.